Thách thức chuyển đổi xanh
Phát triển khu công nghiệp xanh và bền vững là một xu hướng tất yếu toàn cầu. Tuy nhiên, thực tế tại Việt Nam, các khu công nghiệp vẫn đang loay hoay tìm lời giải để cân bằng giữa lợi ích kinh tế và trách nhiệm môi trường. Việc chuyển đổi từ mô hình công nghiệp truyền thống sang mô hình kinh tế tuần hoàn đòi hỏi sự đầu tư lớn ngay từ đầu, cả về tài chính và công nghệ.
Pháp lý cũng là một trong những điểm nghẽn lớn. Hiện nay, các quy định chưa cụ thể về “sản xuất sạch hơn” hay “sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn” khiến doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc triển khai các chiến lược phát triển bền vững. Ngoài ra, việc có quá nhiều luật điều chỉnh các hoạt động của khu công nghiệp cũng tạo ra không ít rào cản.
Lợi ích và cơ hội từ khu công nghiệp xanh
Ông Nguyễn Quang Vinh – PCT Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) kiêm CTHĐ Doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững Việt Nam (VBCSD), nhận định rằng việc xây dựng các khu công nghiệp bền vững mang lại nhiều lợi ích to lớn, không chỉ về mặt kinh tế mà còn về môi trường và xã hội. Những lợi ích này bao gồm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, tiết kiệm năng lượng và tài nguyên, thúc đẩy sự đổi mới và hợp tác, nâng cao uy tín và hình ảnh thương hiệu, đồng thời giảm thiểu rủi ro pháp lý trong tương lai, cải thiện điều kiện làm việc trong các khu công nghiệp và mang lại lợi ích cho cộng đồng xung quanh. Tuy nhiên, hiện nay, nhận thức của các doanh nghiệp về khái niệm khu công nghiệp bền vững vẫn còn hạn chế, với 50% doanh nghiệp trong các khu công nghiệp được khảo sát cho biết chưa nghe đến khái niệm này, 30% có nghe nhưng chưa hiểu rõ và chỉ 20% thực sự nắm vững. Do đó, Nhà nước cần sớm nghiên cứu và đưa ra các giải pháp để hỗ trợ quá trình chuyển đổi mô hình của các khu công nghiệp. Về phía doanh nghiệp, mặc dù phát triển bền vững đòi hỏi nguồn lực tài chính lớn, nhưng không thể bỏ qua xu hướng này. Với khoảng 418 khu công nghiệp đã được thành lập, trong đó có 298 khu công nghiệp đi vào hoạt động với tổng diện tích khoảng 92.200 ha, Việt Nam được đánh giá còn nhiều dư địa để phát triển các khu công nghiệp xanh, sinh thái và bền vững.
Chuyển đổi sang mô hình khu công nghiệp xanh và sinh thái không chỉ giúp thu hút làn sóng đầu tư mới, đặc biệt là nguồn vốn FDI chất lượng cao, mà còn mang lại nhiều lợi ích khác. Vì vậy, các doanh nghiệp đầu tư vào khu công nghiệp cần cập nhật thông tin và nắm bắt định hướng từ Chính phủ để nhận thức rõ lợi ích của việc chuyển đổi. Từ đó, họ có thể xây dựng lộ trình cụ thể và triển khai các giải pháp nhằm phát triển các khu công nghiệp xanh và sinh thái theo chiến lược sản xuất và kinh doanh bền vững.
Các doanh nghiệp trong khu công nghiệp nên tập trung vào việc cải thiện quy trình sản xuất, hướng đến sử dụng tài nguyên hiệu quả và sản xuất sạch hơn. Điều này bao gồm việc ứng dụng công nghệ số và chuyển đổi số, áp dụng công nghệ giảm carbon, hạn chế sử dụng hóa chất, và sử dụng năng lượng tái tạo thân thiện với môi trường để tối ưu hóa chi phí vận hành và tăng cường khả năng cạnh tranh.
Tiếp theo, doanh nghiệp cần huy động nguồn lực từ các tổ chức quốc tế, hiệp hội doanh nghiệp, quỹ tài chính khí hậu, các đối tác chuyển đổi năng lượng, cũng như các ngân hàng thương mại và tổ chức tài chính xanh để hỗ trợ phát triển khu công nghiệp xanh. Đồng thời, họ cần đẩy mạnh hợp tác để chia sẻ hạ tầng sản xuất, tái sử dụng nguyên liệu, hoặc kết nối với các doanh nghiệp khác ngoài khu công nghiệp để thực hiện mô hình cộng sinh công nghiệp. Nhà nước cũng cần ban hành thêm các chính sách ưu đãi, khuyến khích và tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước đối với các khu công nghiệp.
Mặc dù gặp nhiều thách thức, nhưng việc phát triển khu công nghiệp bền vững mang lại nhiều lợi ích to lớn. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, tiết kiệm năng lượng, tài nguyên mà còn tạo ra môi trường làm việc tốt hơn, nâng cao uy tín và thu hút đầu tư chất lượng cao. Đặc biệt, nó còn phù hợp với các cam kết quốc tế của Việt Nam như tại Hội nghị COP26, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Phát triển khu công nghiệp xanh – Hướng đi tương lai
Để vượt qua các thách thức và nắm bắt cơ hội từ xu hướng khu công nghiệp xanh, sự hợp tác chặt chẽ giữa Nhà nước và doanh nghiệp là yếu tố quyết định. Nhà nước cần hoàn thiện hành lang pháp lý, ban hành các chính sách ưu đãi về đất đai, tài chính, và tín dụng để khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi. Đồng thời, doanh nghiệp cần chủ động trong việc áp dụng các công nghệ ít carbon, sử dụng năng lượng tái tạo và hợp tác với nhau trong các mô hình kinh tế tuần hoàn.
Việt Nam đang đứng trước ngưỡng cửa của một làn sóng đầu tư mới với khoảng 418 khu công nghiệp đã được thành lập. Việc chuyển đổi sang mô hình khu công nghiệp xanh, sinh thái không chỉ là một sự lựa chọn thông minh mà còn là một yêu cầu cấp thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững cho tương lai.
—————————————–
🌏 𝗶𝗟𝗼𝘁𝘂𝘀𝗟𝗮𝗻𝗱 𝗳𝗼𝗿 𝗘𝘃𝗶𝗿𝗼𝗻𝗺𝗲𝗻𝘁 🌏
𝗘𝗺𝗮𝗶𝗹: info@ilotusland.com
𝗛𝗼𝘁𝗹𝗶𝗻𝗲: +84 909 403 778
𝗪𝗲𝗯𝘀𝗶𝘁𝗲: www.ilotusland.com
Vietnamese 
English